In de winter van 2018 gaat Kunstwerkgroep uit UB met de KEC aan de slag om een kunstwerk te realiseren voor de vide van de UB. Carin Klompen, Peter Verberne, Monique Dikboom en Hans Rademacher van de UB en Mieke Derickx van de KEC hebben allereerst in kaart gebracht waar dit kunstwerk aan zou moeten voldoen en wat het zou moet uitdrukken.

De bibliotheek is door zijn verleden een combinatie van oude architectonische elementen zoals het houten trappenhuis en van moderne architectuur. De vide met het grote glazen dak en open ruimtes getuigen van de moderne inpassingen. De vide geeft een beeld van studenten, studieplekken, boekenkasten dat zich over drie verdiepingen herhaalt. De studenten geven een aangename dynamiek aan deze ruimte en wekken de beleving van een bijenkorf waar studenten in en uitvliegen. De vide, letterlijk vertaalt, leegte, zou voor kunst een bijzondere plek kunnen zijn. En zoals de kunstwerkgroep van de UB aangeeft, kan kunst een concentratie van samenhorigheid uitstralen en vanuit drie verdiepingen te zien zijn.

De werkgroep kiest ervoor om het kunstwerk inhoudelijk te laten gaan over de relatie die studenten hebben met boeken of andere media; de kennis die je op welke manier dan ook voor je studie opzoekt, tot je neemt en hoe je je daartoe verhoudt in je studie, de tijd waarin je leeft en de plek in de wereld waar je bent. Uit een aantal kunstenaars kiest de werkgroep unaniem voor Kathrin Schlegel. Als geen ander weet ze mensen bij haar proces te betrekken om een kunstwerk te maken dat iedere keer speciaal voor de plek gemaakt wordt.

Het kunstwerk find out where you stand is gegroeid en heeft verschillende vormen gekend. Het werk bestaat uit strak verlichte letters op de wand van de vide die samen de tekst find out where you stand vormen. Verderop wordt meer toegelicht waar het werk inhoudelijk over gaat. Om het kunstwerk duurzaam te realiseren en studenten bewust maken van het energiegebruik als onderdeel van het kunstwerk is veel werk verricht. Peter Verberne heeft zich met een niet aflatende energie hiervoor ingezet en nog steeds om dit deel van het werk te realiseren.  

Concept kunstwerk

find out where you stand is een vijf meter lang lichtkunstwerk van de in Amsterdam woonachtige kunstenaar Kathrin Schlegel, dat een relatie aangaat met de Bijzondere Collecties van de Universiteit Maastricht (UM). Deze erfgoedcollecties waarvoor de Universiteitsbibliotheek Maastricht een bewaarfunctie heeft, vormen het beginpunt voor veel van de onderzoeks- en onderwijsactiviteiten aan de universiteit. Een bijzonder artefact in deze collecties is de tiende editie van de renaissance-atlas Mercator-Hondius uit 1628. De atlas is kerkelijk kunstbezit van de RK Parochie H. Remigius Simpelveld en werd lange tijd achter gesloten deuren bewaard totdat hij in 2015 in langdurige bruikleen is gegeven aan de Universiteitsbibliotheek.

Kosmograaf Gerard Mercator graveerde (wereld)kaarten, maakte wereldbollen, was uitvinder van de naar hem genoemde mercatorprojectie en maakte als eerste gebruik van het woord ‘atlas’ voor een boekuitgave met kaarten. De betreffende Atlas sive Cosmographicae Meditationes de Fabrica Mundi et Fabricati Figura, in het Nederlands Atlas oftewel Kosmografische overwegingen over de schepping van de wereld en de vorm van het geschapene, bevat meer dan 150 handgekleurde kaarten die opvallen door hun zeer gedetailleerde weergave van de wereld zoals de makers die toen kenden. 

Het fabriceren van kaarten kan worden gezien als poging om een begrip en een beeld te vormen van de wereld om ons heen en onze plaats daarin – als een letterlijke en figuurlijke afdruk van een gekleurde blik op de wereld. Een kaart is nooit een exacte weergave van de werkelijkheid. Het is een subjectieve interpretatie van de cartograaf, afhankelijk van het doel van de kaart, de tijd en maatschappij waarin de kaart tot stand komt. Het lichtkunstwerk find out where you stand neemt dit als bevragend uitgangspunt. Het kunstwerk is ingebed in de vide van de leeszaal van de Universiteitsbibliotheek aan de Looierstraat en nodigt uit om bij het bestuderen en openen van perspectieven op de wereld ook eigen posities te overdenken, in geografische maar evenzeer in sociaal-politieke zin. 

De wens van de kunstenaar om een klimaatneutraal lichtkunstwerk te creëren sluit aan bij de aspiratie van de universiteit om haar elektriciteitsverbruik volledig duurzaam te maken. Zo heeft de UM onlangs geïnvesteerd in een lokaal zonnepark. In samenwerking met de kunstwerkgroep is een ontwikkeltraject ingezet om informatie over het elektriciteitsverbruik van de universiteit, en in het bijzonder het gebouw waarin het kunstwerk is geplaatst, te koppelen aan de hoeveelheid elektriciteit die het zonnepark opwekt. 

Het streven is om deze informatie zichtbaar te maken op de algemene informatieschermen om reflectie op de impact die ons doen en laten heeft op het milieu aan te wakkeren en zo klimaatbewustzijn deel te maken van de dagelijkse routine. Daarnaast zal de kunstenaar een deel van het kunstbudget investeren in een stichting die wereldwijd bossen aanplant en bestaande bossen herstelt om de CO2-opslagcapaciteit van de aarde (een klein beetje) te vergroten.

mieke derickx