Op expeditie 2019

ERFGOED

met Wikipedia

Op expeditie 2019

Annemieke Klijn

Reisboeken zijn fascinerend: ze verhalen over andere landen, andere culturen, andere tijden, kortom, over een onbekende wereld. Juist in deze tijd van toenemende globalisering neemt de belangstelling voor reisboeken en reisverslagen toe. En wat is fijner dan het lezen van een boek over risicovolle avonturen, rustig en veilig zittend op een stoel? Sinds enkele jaren gaan studenten van de Faculty of Arts and Social Sciences (FASoS) ‘Op Expeditie’: zij verdiepen zich in de reisboeken uit de Jezuïetencollectie van de universiteitsbibliotheek van Maastricht University – een schitterende schatkamer vol academisch erfgoed – selecteren zelf een boek en schrijven aan de hand daarvan een bachelor scriptie. Zij doen dit in het kader van een Maastricht Research Based Learning project, dat gemotiveerde studenten in de gelegenheid stelt om gedurende langere tijd onderzoek te doen om een Bachelor scriptie te schrijven. Om de resultaten van hun onderzoek onder een breed publiek te verspreiden, dragen zij met een lemma bij aan de vrije encyclopedie Wikipedia.

Reisboeken vormen een heterogeen genre. De auteur is niet per se ooggetuige en baseert zich soms op de ervaringen van zijn voorgangers of zijn medereizigers. En soms is de grens tussen feit en fictie niet scherp te trekken. Het genre reisboeken is bovendien zo interessant omdat het diverse thema’s raakt: geschiedenis, godsdienst, literatuur, geografie, economie, natuurwetenschap, politiek, kolonialisme, cultuur, gender, etnografie, antropologie enzovoort. Een interdisciplinaire benadering is dan ook een vereiste. De studenten bekwamen zich in discours analyse en visuele analyse om de rijk geïllustreerde reisboeken kritisch te interpreteren. De boeken raken kwesties over de wisselwerking tussen ‘het andere’ en ‘de eigen identiteit’. Ze geven dus niet alleen inzicht in andere mensen en culturen, maar vertellen ook veel over de degene die daarover schrijft, over zijn of haar perspectief, over zijn of haar normen en waarden.

De Jezuïetencollectie omvat opvallend veel reisboeken. Ze getuigen van de brede mentale horizon en de sterke internationale oriëntatie van de Jezuïeten. De internationale oriëntatie van de Jezuïeten sluit goed aan bij de internationale studentenpopulatie van de FASoS. Onder begeleiding van Annemieke Klijn en Lies Wesseling schreven in 2019 zeven studenten een Bachelor scriptie. Loula Bounouar richtte zich op Through the Dark Continent: Or, the Sources of the Nile. Around the Great Lakes of Equatorial Africa and down the Livingstone River to the Atlantic Ocean (1878) van Henry Morton Stanley, Mia van de Burgt op Observations in the Orient. The account of a Journey to Catholic Mission Fields in Japan, Korea, Manchuria, China, Indo-China, and the Philippines (1919) van James Anthony Walsh, Simone Da Ponte op De plaats van Nederlands-Indië in het Koninkrijk: stemmen van overzee (1946) van Willem H. van Helsdingen, Jill Decrop Ernst op En Orient: impressions et réminiscences (1867) van Nikolai Vladimirovich Adlerberg, Cassey Juhasz op The Turkish Embassy Letters (1763) van Lady Mary Wortley, Lara Stammen op Reisen in den Aequinoctial Gegenden des neuen Continents ‘Für Deutschlands Jugend’ (1867) van Karl Goehring, en Anni Schleicher op A Northern Summer; or, Travels Round the Baltic Through Denmark, Sweden, Russia, Prussia and Parts of Germany in the Year 1804 (1805) van Sir John Carr.